Mondziektes behoren wereldwijd tot de meest voorkomende niet-overdraagbare ziektes (noncommunicable diseases: NCD’s). Hoewel grotendeels te voorkomen, waren er in 2019 op wereldvlak naar schatting meer dan 3,5 miljard gevallen van mondziektes en andere mondaandoeningen. De mondgezondheid verandert gedurende de levensloop van de eerste levensjaren tot op hoge leeftijd, is cruciaal voor een goede algemene gezondheid en ondersteunt individuen bij hun deelname aan het maatschappelijke leven en bij het bereiken van hun potentieel. De wereldwijde strategie zet de gedurfde visie uiteen van een universele toegang tot mondgezondheidszorg die tegen 2030 alle individuen en gemeenschappen bereikt. Dit stelt mensen in staat om te genieten van een zo goed mogelijke mondgezondheid en om een gezond en productief leven te leiden, onder meer door sociale en commerciële determinanten en risicofactoren van mondziektes en -aandoeningen aan te pakken.
De wereldwijde strategie is de eerste concrete stap naar de volledige implementatie van de WHA74.5-resolutie van vorig jaar over mondgezondheid. Met acties voor de WHO-lidstaten, internationale partners, de burgerbevolking en de private sector, stelt de strategie vier overkoepelende doelen vast om lidstaten te begeleiden bij:
- de ontwikkeling van een ambitieuze nationale aanpak om de mondgezondheid te bevorderen
- het verminderen van mondziektes, andere mondaandoeningen en ongelijkheden op het vlak van de mondgezondheid
- het versterken van de inspanningen om mondziektes en -aandoeningen aan te pakken als onderdeel van de universele toegang tot mondgezondheidszorg
- de ontwikkeling van doelstellingen en indicatoren gebaseerd op nationale en subnationale contexten, uitgaande van de richtlijnen van de WHO, om tegen 2030 de gemaakte vorderingen te evalueren
Basisprincipes
Deze doelstellingen vereisen de opvolging van een reeks basisprincipes: het integreren van de mondgezondheid in de eerstelijnszorg en het aannemen van innovatieve personeelsmodellen om in te spelen op de noden van de bevolking. Het is van cruciaal belang om mensen centraal te stellen in de mondgezondheidsdiensten, onder meer door op maat gemaakte interventies doorheen de levensloop en het optimaliseren van digitale technologieën.
Daarnaast omvat de strategie zes strategische doelstellingen: mondgezondheidsbeleid, de promotie van mondgezondheid en preventie van mondziektes bij gezondheidspersoneel, mondzorg, informatiesystemen en onderzoeksagenda’s voor de mondgezondheid.
Er worden ook mijlpalen voor het WHO-secretariaat vastgesteld. Tegen 2023 zal de WHO de strategie vertalen in een actieplan voor de publieke mondgezondheid. Dit zal een toezichthoudend kader omvatten voor het opvolgen van de vooruitgang met meetbare doelstellingen die tegen 2030 moeten bereikt worden. Tegen 2024 zal de WHO kosteneffectieve “evidencebased” mondgezondheidsinterventies aanbevelen als onderdeel van de geüpdatete bijlage 3 (ook bekend als de ‘beste koop’) bij het NCD Global Action Plan for the Prevention and Control of NCDs, en het WHO UHC Compendium.
De WHO blijft ook technische richtlijnen updaten om een veilige en duurzame tandheelkundige zorg te garanderen. Dit omvat het opschalen en in stand houden van innovatieve praktijken met behulp van digitale technologieën en het ondersteunen van de inspanningen van de lidstaten om Noma* op te nemen in een gepland WHO-evaluatieproces om de classificatie van bijkomende ziektes te overwegen binnen het draaiboek voor verwaarloosde tropische ziektes 2021-30.
Het werk zal ook gericht zijn op het versterken van informatiesystemen voor mondgezondheid. Dit omvat de oprichting van een nieuw platform voor mondgezondheidsgegevens, de ontwikkeling van gestandaardiseerde technologieën en methodes voor het verzamelen van gegevens en het creëren van mondgezondheidsindicatoren voor gezondheidsenquêtes bij de bevolking. Deze acties zullen de vooruitgang van de uitvoering van de werkzaamheden op het vlak van de mondgezondheid monitoren en tevens tijdige en relevante feedback geven aan besluitvormers op nationaal niveau.
*Noma is een niet-overdraagbare necrotiserende ziekte die meestal voorkomt bij jonge kinderen die in extreme armoede leven. Noma begint als een laesie van het tandvlees in de mond en vernietigt de zachte en harde weefsels van de mond en het gezicht; het is dodelijk voor maar liefst 90% van de getroffen kinderen.
Een fundamenteel recht
“Mondgezondheid is een fundamenteel recht”. Het is erg zorgwekkend dat miljarden mensen over de hele wereld getroffen worden, ondanks dat veel mondziektes voorkomen of behandeld kunnen worden met eenvoudige, evidencebased en kosteneffectieve interventies. Mensen blijven pijn en lijden ervaren naast een zware financiële druk op het gezin en de gemeenschap. De impact van een slechte mondgezondheid over de hele wereld is enorm en actie is dringend nodig om iedereen, jong en oud, gedurende de levensloop te kunnen helpen”, zegt dr. Bente Mikkelsen, directeur voor niet-overdraagbare ziektes van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Over de WHO
De Wereldgezondheidsorganisatie (Engels: World Health Organization, WHO) is de gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties die een sturende en coördinerende rol heeft op het gebied van gezondheid en welzijn. De WHO wil wereldwijde aspecten van de gezondheidszorg in kaart brengen, activiteiten op het gebied van de gezondheidszorg coördineren en de gezondheid van de wereldbevolking bevorderen.
De WHO werd op 7 april 1948 opgericht door de Verenigde Naties en is sindsdien gevestigd in Genève. Jaarlijks wordt deze dag als Wereldgezondheidsdag met een thema in het nieuws gebracht.
