De impact van tandzorg op personen in kansarmoede

Rechte en witte tanden zijn in onze cultuur een schoonheidsideaal. Gezien de vaak hoge kosten verbonden aan het bekomen van een ‘perfect’ gebit, zijn scheve of rotte tanden daarentegen een teken geworden van sociale kwetsbaarheid. Een wetenschappelijk artikel uit 2018, uit gevoerd aan de McMaster universiteit in de Canadese provincie Ontario, polste bij enkele mensen die dankzij financiële steun een tandheelkundige behandeling ontvangen hebben, naar de impact van deze tandzorg op hun ervaringen.

Tal van wetenschappelijke lectuur is reeds gewijd aan de link tussen fysieke aantrekkelijkheid en de attributie van positieve persoonlijkheidskenmerken. M.a.w., mensen gaan ervan uit dat ‘wat mooi is, goed is’. Onderzoek dat zich specifiek toespitst op het uitzicht van het gebit leidt tot dezelfde conclusie: de uiterlijke verschijning beïn-vloedt de indruk die mensen zich van anderen vormen. Zo worden mensen met rechte, witte tanden onder meer positiever beoordeeld qua sociale competenties, intellect, psychologisch functioneren en tevredenheid op vlak van relaties.

Sneeuwbaleffect

Het overgrote deel van de deelnemers aan de studie sprak over het fysieke effect van de behandeling die ze hadden ontvangen: ze voelden geen of minder pijn, hun algemene gezondheid en dieet gingen erop vooruit en ze hielden er betere slaappatronen op na. Maar ze benadrukten vooral hoeveel hun zelfvertrouwen erop vooruit was gegaan ten gevolge van de behandeling, zowel op persoonlijk, sociaal als professioneel vlak. Zo getuigde een deelnemer dat hij voorheen worstelde met zijn spiegelbeeld, dat niet overeen leek te komen met zijn persoonlijkheid. Een andere deelnemer had het dan weer over een ‘sneeuwbaleffect’, waarbij zijn aangegroeide zelfvertrouwen leidde tot een meer positieve ingesteldheid, en uiteindelijk een beter leven.

Wat sociale interacties betreft, haalden de deelnemers het belang aan van de glimlach in communicatie. De glim-lach draagt bij tot het vormen van een positieve indruk, maar vormt een barrière voor wie zich schaamt om zijn gebit. Zo gaven alle deelnemers bijvoorbeeld toe dat ze voor hun behandeling dikwijls hun tanden bedekten tijdens een gesprek. Die schaamte, en de isolatie die velen voelden omwille van hun gebit, verminderde of verdween, en de deelnemers zochten terug contact met familie en/of vrienden. Een andere deelnemer aan de studie merkte op dat mensen niet langer bang waren voor hem en makkelijker toenadering zochten.

Eens verlost van hun tandproblemen, ondervonden de deelnemers ook sterk positieve effecten op de werkvloer. Ze gingen vlotter solliciteren of hadden minder moeite om loonsverhoging te vragen. Een deelnemer aan de studie getuigde dat ze een job te pakken kreeg waar ze een-op-een met anderen zou moeten samenwerken, iets wat ze voorheen nooit overwogen zou hebben.

Onverloorloofbare luxe

De studie biedt een waardevolle blik op de sociale impact van tandzorg voor mensen in kansarmoede. Bij de deelnemers aan de studie zat het idee ‘wat mooi is, is goed’ ingebakken in hun getuigenissen. Ze hadden namelijk aan de lijve ondervonden hoe ze het slachtoffer waren geworden van sociale stigma’s, vooroordelen en sociale isolatie. De deelnemers slaagden erin die jaren van sociale stigmatisatie te boven te komen, met een positiever zelfbeeld, betere sociale interacties, sterkere familiebanden en toegenomen professioneel zelfvertrouwen tot gevolg.

Alle deelnemers haalden echter aan dat zij de tandzorg niet zelf hadden kunnen betalen en omschreven hun behandeling als ‘onveroorloofbare luxe’. Dit alles benadrukt nogmaals het belang van een adequate toegang tot tandzorg.

Referentie: Kerr, L. More than Just Pulling Teeth: The Impact of Dental Care on Patients’ Lived Experiences. J Can Dent Assoc. 2018;84:i4.

Scroll naar boven