Het kind was een Homo antecessor, een vroege mens-soort die tussen 1,2 miljoen en 800.000 jaar geleden in Europa leefde. De soort werd in 1994 ontdekt in de grot Gran Dolina in het Noord-Spaanse Atapuercagebergte. De ontdekkingen beperkten zich echter voornamelijk tot fragmenten van botten en tanden, wat voor onderzoekers een ware uitdaging betekende om het geslacht van Homo antecessor-overblijfselen te bepalen.
Onlangs testten wetenschappers een nieuwe techniek, waarbij gebruik werd gemaakt van een type gebitsanalyse die met succes mannen en vrouwen had geïdentificeerd onder andere vroege menssoorten. Ze onderzochten de tanden van twee Gran Dolina-individuen: ‘H1’ en ‘H3’, waarvan lang werd aangenomen dat ze allebei mannelijk waren.
Prehistorisch slachtoffer van kannibalen blijkt meisje te zijn… De ‘jongen van Gran Dolina’ is dus ‘het meisje van Gran Dolina’.
Microscopische analyse van de tandstructuur van de bovenste twee hoektanden bracht echter variaties aan het licht die de onderzoekers identificeerden als seksueel dimorf – verschillend in uiterlijk tussen mannen en vrouwen. Zo ontdekten de wetenschappers dat de hoek-tand van H3 meer glazuuroppervlak had dan de hoektand van H1, een kenmerk dat geassocieerd wordt met vrouwe-lijke tanden. De hoektand van H1 had dan weer een hogere kroon met meer dentine; een kenmerk van mannelijke tanden. Omdat de hoektanden van H1 ook ongewoon groot waren, hadden deskundigen eerder geraden dat het individu mannelijk was, en de nieuwe analyse bevestigde die hypothese. De verschillen tussen de hoektanden van H1 en H3 kwamen echter overeen met seksueel dimorfe variaties in andere menselijke tanden, wat suggereert dat H3 vrouwelijk was.
De ‘jongen van Gran Dolina’ is dus ‘het meisje van Gran Dolina’. Het meisje zou tussen 9 en 11 jaar oud zijn geweest toen ze werd vermoord en opgegeten, volgens de studie. En zij was niet het enige slachtoffer; de resten van 22 Homo antecessor-individuen in Gran Dolina, waarvan het merendeel preadolescenten, vertoonden tekenen van kannibalisatie, met botten die snijwonden vertoonden, breuken waar ze waren opengebroken om het merg bloot te leggen, en zelfs tandafdrukken.
De analyse van tandkenmerken kan bijzonder nuttig zijn in de paleoantroplogie voor het schatten van het geslacht van onvolwassen individuen. Tanden blijven namelijk vaak goed bewaard in oude archeologische vindplaatsen. Ook zijn de tandkronen volledig gevormd tegen de leeftijd van 6 jaar, en hebben oudere kinderen over het algemeen ten minste enkele van hun volwassen tanden.
Bron: Live Science • Referentie: García-Campos C, Martinén-Torres M, Modesto-Mata M, Martín-Francés L, Martínez de Pinillos M, Bermúdez de Castro JM. Indicators of sexual dimorphism in Homo antecessor permanent canines. J Anthropol Sci. 2021 Mar 10;99. doi: 10.4436/JASS.99001.
